Urlop macierzyński dla wcześniaków, nowe kody tytułów ubezpieczeń, terminy składania deklaracji podatkowych, wzrost wynagrodzenia pracowników młodocianych – to tylko niektóre tematy, które podejmujemy w najnowszym wydaniu biuletynu HR Puls.
Urlop macierzyński dla rodziców dzieci przedwcześnie urodzonych
19 marca wchodzą w życie przepisy ustawy o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw. Wprowadzają one nowe uprawnienie – uzupełniający urlop macierzyński dla rodziców dzieci przedwcześnie urodzonych oraz rodziców dzieci urodzonych w terminie, ale wymagających hospitalizacji.
Uzupełniający urlop macierzyński będzie przysługiwać pracownikom – rodzicom dzieci urodzonych:
- przed ukończeniem 28. tygodnia ciąży lub z masą urodzeniową nie większą niż 1000 g – w wymiarze tygodnia za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu do upływu 15. tygodnia po porodzie – maksymalnie 15 tygodni,
- po ukończeniu 28. tygodnia ciąży, a przed ukończeniem 37. tygodnia ciąży lub z masą urodzeniową większą niż 1000 g – w wymiarze tygodnia za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu do upływu 8. tygodnia po porodzie – maksymalnie 8 tygodni,
- po ukończeniu 37. tygodnia ciąży, jeżeli dziecko będzie wymagało hospitalizacji od 5. dnia od dnia porodu do upływu 8. tygodnia po porodzie – w wymiarze tygodnia za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu w okresie od 5. dnia po porodzie do upływu 8. tygodnia po porodzie pod warunkiem, że pobyt dziecka w szpitalu będzie wynosił przynajmniej 2 kolejne dni w okresie od 5. do 28. dnia po porodzie – maksymalnie 8 tygodni.
Zatem, aby pracownik mógł mieć prawo do uzupełniającego urlopu macierzyńskiego, dziecko musi być hospitalizowane w okresie od 5. do 28. dnia po porodzie przynajmniej przez 2 kolejne dni. Jeżeli hospitalizacja nastąpi 29. dnia od porodu, a dziecko wyszło ze szpitala po 3 dniach od porodu, pracownik nie będzie miał prawa do uzupełniającego urlopu macierzyńskiego.
Przy ustalaniu wymiaru dodatkowego urlopu macierzyńskiego okresy pobytu dziecka w szpitalu do upływu 8. tygodnia lub 15. tygodnia po porodzie będą się sumowały, a niepełny tydzień zostanie zaokrąglony w górę do pełnego tygodnia.
Uzupełniający urlop macierzyński będzie fakultatywny, udzielany na wniosek i wykorzystywany w jednej części.
Zasiłek za okres uzupełniającego urlopu macierzyńskiego będzie wynosił 100% podstawy zasiłku.
Nowe kody tytułów ubezpieczeń od marca 2025 r.
Na etapie opiniowania jest projekt rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zmieniającego rozporządzenie w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących, zgłoszeń płatnika składek, deklaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących, zgłoszeń danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, raportów informacyjnych, oświadczeń o zamiarze przekazania raportów informacyjnych, informacji o zawartych umowach o dzieło oraz innych dokumentów.
Konieczność nowelizacji rozporządzenia wynika ze zmian wprowadzonych ustawą z dnia 6 grudnia 2024 r. o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1871), które dotyczą wydłużenia urlopów macierzyńskich rodzicom/opiekunom faktycznym wcześniaków i chorych noworodków wymagających hospitalizacji o czas pobytu dziecka w szpitalu.
W załączniku nr 25 do nowelizowanego rozporządzenia w części XI „Kod świadczenia/przerwy” w dziale 3. „Rodzaje świadczenia i przerwy” dodano nowe kody:
- 341 – zasiłek macierzyński z ubezpieczenia chorobowego za okres ustalony jako okres uzupełniającego urlopu macierzyńskiego,
- 342 – wyrównanie zasiłku macierzyńskiego z ubezpieczenia chorobowego za okres ustalony jako okres uzupełniającego urlopu macierzyńskiego.
Nowelizacja rozporządzenia w sprawie dokumentacji pracowniczej
Na etapie opiniowania jest projekt rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zmieniającego rozporządzenie w sprawie dokumentacji pracowniczej.
Rozporządzenie to określa m.in. zakres prowadzenia dokumentacji pracowniczej, obejmującej dokumentację w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz akta osobowe pracowników.
Konieczność jego nowelizacji wynika ze zmian wprowadzanych ustawą z dnia 6 grudnia 2024 r. o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1871). Znowelizowany Kodeks pracy wprowadza dodatkowe uprawnienie dla pracowników – uzupełniający urlop macierzyński. Zmiany te powinny znaleźć swoje odzwierciedlenie w dokumentacji pracowniczej prowadzonej dla pracownika, dlatego projekt rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie dokumentacji pracowniczej przewiduje, aby część B akt osobowych pracownika obejmowała również dokumenty związane z ubieganiem się i korzystaniem przez pracownika z uzupełniającego urlopu macierzyńskiego.
Przepisy znowelizowanego rozporządzenia mają wejść w życie z dniem 19 marca 2025 r. wraz z wejściem w życie nowelizacji Kodeksu pracy.
Projekt rozporządzenia w sprawie wniosków dotyczących uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem oraz dokumentów dołączanych do takich wniosków
Na etapie opiniowania jest projekt nowego rozporządzenia w sprawie wniosków dotyczących uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem oraz dokumentów dołączanych do takich wniosków, przygotowany przez Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.
19 marca 2025 r. wchodzą w życie przepisy ustawy z dnia 6 grudnia 2024 r. o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1871), która wprowadza nowe uprawnienie – uzupełniający urlop macierzyński dla hospitalizowanych dzieci urodzonych przedwcześnie oraz hospitalizowanych noworodków.
Projektowane rozporządzenie określa treść wniosków dotyczących uprawnień rodzicielskich pracowników oraz dokumenty dołączane do tych wniosków.
Proponuje się zatem w § 2–13 oraz § 15–23 przeniesienie przepisów rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 8 maja 2023 r. w sprawie wniosków dotyczących uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem oraz dokumentów dołączanych do takich wniosków (Dz. U. poz. 937) do projektowanego rozporządzenia oraz zmianę §14, który określi treść wniosku o udzielenie uzupełniającego urlopu macierzyńskiego oraz dokumenty dołączane do tego wniosku.
Przepisy projektowanego rozporządzenia mają wejść w życie z dniem 19 marca 2025 r., wraz z wejściem w życie nowelizacji Kodeksu pracy.
Terminy składania deklaracji podatkowych
28 lutego 2025 roku mija termin przekazania podatnikowi niektórych deklaracji podatkowych.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami 28 lutego 2025 r. mija termin przekazania podatnikowi:
- informacji o przychodach z innych źródeł oraz o dochodach i pobranych zaliczkach na podatek dochodowy w 2024 r. (PIT-11),
- informacji o niektórych dochodach z kapitałów pieniężnych w 2024 r. (PIT-8C),
- informacji o wypłaconych podatnikowi kwotach z tytułu pełnienia obowiązków społecznych i obywatelskich za 2024 r. (PIT-R).
Przywołany wyżej termin dotyczy również przekazania do urzędu skarbowego i osobie objętej ograniczonym obowiązkiem podatkowym imiennej informacji o wysokości uzyskanego przychodu (dochodu) w 2024 r. (IFT-1R).
Informacja roczna dla osób ubezpieczonych
Przypominamy, że 28 lutego 2025 roku mija termin przekazania ubezpieczonym informacji za 2024 rok o danych zawartych w imiennych raportach miesięcznych sporządzonych do ZUS, w podziale na poszczególne miesiące (informacja ZUS IMIR).
Art. 41 ust. 8 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych obliguje płatników składek do przekazania ubezpieczonym w terminie do 28 lutego roku następnego informacji zawartych w raportach miesięcznych (korygujących) przesłanych do ZUS za rok ubiegły. Informacja roczna ma zawierać również datę jej sporządzenia, podpis płatnika składek lub osoby przez niego upoważnionej oraz symbol Narodowego Funduszu Zdrowia, do którego jest przekazywana składka na ubezpieczenie zdrowotne. Informację tę płatnik powinien przekazać na piśmie lub (po uzyskaniu zgody osoby ubezpieczonej) w formie dokumentu elektronicznego.
Zmiana kwot wolnych od potrąceń z emerytur, rent oraz zasiłków od 1 marca 2025 roku
Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych określa progi dopuszczalnych potrąceń ze świadczeń emerytalno-rentowych, a co za tym idzie potrąceń ze świadczeń chorobowych.
Kwoty wolne od potrąceń są określane kwotowo i podlegają corocznej waloryzacji od 1 marca na zasadach określonych dla emerytur i rent. W roku 2025 wskaźnik waloryzacji emerytur i rent wynosi 105,5%. Oznacza to, że od 1 marca 2025 r. kwoty wolne od potrąceń wynoszą:
- 806,67 zł przy potrącaniu:
- sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie należności, o których mowa w art. 139 ust. 1 pkt 3 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, wraz z kosztami i opłatami egzekucyjnymi, tj. m.in. należności alimentacyjne,
- należności alimentacyjnych potrącanych na wniosek wierzyciela na podstawie przedłożonego tytułu wykonawczego,
- 1331,03 zł – przy potrącaniu należności innych niż świadczenia alimentacyjne egzekwowane na mocy tytułu wykonawczego, wraz z kosztami i opłatami egzekucyjnymi,
- 1064,84 zł – przy potrącaniu m.in. świadczeń wypłacanych w kwocie zaliczkowej lub nienależnie pobranych,
- 322,66 zł – przy potrącaniu należności z tytułu odpłatności za pobyt osób uprawnionych do świadczeń w domach pomocy społecznej, zakładach opiekuńczo-leczniczych lub zakładach pielęgnacyjno-opiekuńczych.
Nowe kwoty wolne od potrąceń dotyczą zasiłków wypłacanych przez ZUS lub płatników z ubezpieczenia chorobowego i wypadkowego (chorobowego, macierzyńskiego, opiekuńczego, wypadkowego oraz świadczenia rehabilitacyjnego).
Podstawa prawna: Komunikat Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 18 lutego 2025 r. w sprawie kwoty najniższej emerytury i renty, dodatku pielęgnacyjnego i dodatku dla sierot zupełnych, kwot maksymalnych zmniejszeń emerytur i rent oraz kwot emerytur i rent wolnych od egzekucji i potrąceń (Mon. Pol. z 20 lutego 2025 r. poz. 152).
Przeciętne wynagrodzenie w poprzednim kwartale
Przeciętne miesięczne wynagrodzenie w gospodarce narodowej w czwartym kwartale 2024 r. wynosiło 8477,21 zł.
Podstawa prawna: Komunikat Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 11 lutego 2025 r. w sprawie przeciętnego wynagrodzenia w czwartym kwartale 2024 r. (M.P. 2025 poz. 124).
Wzrost wynagrodzeń pracowników młodocianych od 1 marca 2025 roku
Wysokość wynagrodzenia pracownika młodocianego odbywającego przygotowanie zawodowe w formie nauki zawodu oraz przyuczenia zmienia się co kwartał. Jest ono obliczane w stosunku procentowym do przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w poprzednim kwartale, podawanego co kwartał przez Główny Urząd Statystyczny, i obowiązuje od pierwszego dnia następnego miesiąca po ogłoszeniu przez Prezesa GUS w Monitorze Polskim.
Minimalne wynagrodzenie pracowników młodocianych zatrudnionych w celu przygotowania zawodowego w formie nauki zawodu wynosi:
- nie mniej niż 8% – w pierwszym roku nauki lub klasie I branżowej szkoły I stopnia w przypadku młodocianego realizującego dokształcanie teoretyczne w tej szkole,
- nie mniej niż 9% – w drugim roku nauki lub klasie II branżowej szkoły I stopnia w przypadku młodocianego realizującego dokształcanie teoretyczne w tej szkole,
- nie mniej niż 10% – w trzecim roku nauki lub klasie III branżowej szkoły I stopnia w przypadku młodocianego realizującego dokształcanie teoretyczne w tej szkole.
W przypadku młodocianych zatrudnionych w celu przygotowania zawodowego w formie przyuczenia do wykonywania określonej pracy płaca wyniesie nie mniej niż 7%.
Wysokość wynagrodzenia i składek na ubezpieczenia społeczne pracowników młodocianych w okresie od 1.03.2025 do 31.05.2025 będzie wynosić:
| Okres | 1.03.2025 r. – 31.05.2025 r. |
| I rok nauki lub klasa I branżowej szkoły I stopnia | 678,18 zł |
| II rok nauki lub klasa II branżowej szkoły I stopnia | 762,95 zł |
| III rok nauki lub klasa III branżowej szkoły I stopnia | 847,72 zł |
| wynagrodzenie w razie odbywania przyuczenia do wykonywania określonej pracy | 593,40 zł |
Podstawa prawna: Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie przygotowania zawodowego młodocianych i ich wynagradzania (Dz. U. z 2018 r. poz. 2010 z późn. zm.).
Zaświadczenia dla emerytów i rencistów
28 lutego mija termin przekazania do ZUS zaświadczeń o dochodach ze stosunku pracy oraz z umów zlecenia za rok 2024 osób zatrudnionych, pobierających świadczenia z ZUS – wcześniejsze emerytury lub renty.
Termin ten został określony w § 5 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 22 lipca 1992 r. w sprawie szczegółowych zasad zawieszania lub zmniejszania emerytury i renty (Dz. U. nr 58, poz. 290 z późn. zm.) w zw. z art. 194 ustawy emerytalnej.
Obowiązek powiadomienia ZUS o zarobkach nie dotyczy emerytów, którzy wiek emerytalny 60 lat (kobiety) lub 65 lat (mężczyźni) osiągnęli przed podjęciem działalności zarobkowej. Do tych emerytów nie stosuje się bowiem przepisów dotyczących zmniejszenia lub zawieszenia świadczeń emerytalnych (art. 103 ust. 2 ustawy emerytalnej).
Nowe metryki programu Płatnik
W dniach 7 i 13 lutego 2025 roku zostały wdrożone nowe metryki 305 i 306 dla wersji 10.02.002 programu Płatnik.
Pierwsza z nich obejmuje zmiany w wyliczaniu podstawy i składki na ubezpieczenie zdrowotne dla osób współpracujących (zgłoszonych z kodem 0511xx). Podstawa wyliczana jest od 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia.
Metryka 306 umożliwia przygotowanie na rok 2025 informacji miesięcznej i rocznej dla osoby ubezpieczonej w zakresie opłaconych za niego składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne (ZUS IMIR).
Metryki są automatycznie pobierane podczas aktualizacji.
Źródło: zus.pl
