Zmiany w ZUS, zmiany dotyczące stażu pracy oraz zmiany w wynagrodzeniu minimalnym – to tylko niektóre tematy, które podejmujemy w lipcowym wydaniu biuletynu HR Puls.
Zmiany w rozporządzeniu w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego
15 lipca na stronie Rządowego Centrum Legislacyjnego został opublikowany projekt rozporządzenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej zmieniającego rozporządzenie w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących, zgłoszeń płatnika składek, deklaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących, zgłoszeń danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, raportów informacyjnych, oświadczeń o zamiarze przekazania raportów informacyjnych, informacji o zawartych umowach o dzieło oraz innych dokumentów.
Konieczność nowelizacji rozporządzenia wynika ze zmian wprowadzonych ustawą z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1672) oraz ustawą z dnia 9 maja 2024 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 863).
Projekt rozporządzenia wprowadza nowe kody tytułów ubezpieczenia stosowanych w dokumentach ubezpieczeniowych składanych do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych od 1 stycznia 2024 r.
Rozporządzenie wprowadza następujące zmiany:
- W części I „Kod tytułu ubezpieczenia” w dziale 1. „Podmiot podstawowy wraz z rozszerzeniem” zostaną dodane nowe kody tytułu ubezpieczenia:
- 05 14 – osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą zwolniona z opłacania składek, dla której podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi 60% kwoty prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego,
- 05 74 – osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą zwolniona z opłacania składek, dla której podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia,
- 05 94 – osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą zwolniona z opłacania składek, dla której podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne uzależniona jest od przychodu.
- Zmiana wzoru imiennego raportu miesięcznego o przychodach ubezpieczonego/okresach pracy nauczycielskiej – o symbolu ZUS RPA oraz wzoru raportu informacyjnego – o symbolu ZUS RIA.
Przepisy rozporządzenia mają wejść w życie z dniem 1 września 2024 r., z wyjątkiem przepisów wprowadzających nowe kody ubezpieczenia, które wejdą w życie z dniem 1 listopada 2024 r.
Wydłużenie ważności orzeczeń o niepełnosprawności oraz stopniu niepełnosprawności
16 lipca 2024 r. Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Ma on na celu wydłużenie ważności orzeczeń o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności maksymalnie o 6 miesięcy. Nowelizowane przepisy mają dotyczyć orzeczeń, które wygasają 30 września 2024 r., a które zostały wydłużone ustawą z 19 grudnia 2023 r. o szczególnych rozwiązaniach służących zachowaniu ważności niektórych orzeczeń o niepełnosprawności oraz orzeczeń o stopniu niepełnosprawności.
Znowelizowane przepisy umożliwią zachowanie statusu osób niepełnosprawnych w czasie oczekiwania na wydanie nowego orzeczenia, pod warunkiem złożenia przez nie wniosku o wydanie kolejnego orzeczenia.
Projekt ustawy wydłuża również termin na wcześniejsze złożenie wniosku o wydanie orzeczenia w związku upływem terminu jego ważności z dotychczasowych 30 dni na 2 miesiące, a w przypadku osób poniżej 16. roku życia, które będą ubiegały się o wydanie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, na 3 miesiące.
Dzięki temu wprowadza się dłuższy termin na odpowiednie zweryfikowanie wniosku osoby niepełnosprawnej przez zespoły orzecznicze. Ma to umożliwić płynne rozpatrywanie wniosków i eliminację zatorów w postępowaniach orzeczniczych.
Przepisy znowelizowanej ustawy mają wejść w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia.
Zmiany dotyczące stażu pracy
11 lipca na stronie Rządowego Centrum Legislacyjnego został opublikowany projekt nowelizacji Kodeksu pracy. Projekt ustawy o zmianie ustawy – kodeks pracy przewiduje zmiany dotyczące okresu zatrudnienia. W III kwartale 2024 r. ta nowelizacja ma trafić do Sejmu.
Nowelizacja tych przepisów ma na celu kompleksowe uregulowanie kwestii stażu pracy. W obecnym stanie prawnym nie ma ogólnej zasady ustalania stażu pracy dla celów nabywania prawa do wszystkich świadczeń i uprawnień pracowniczych wynikających ze stosunku pracy.
Według znowelizowanych przepisów do okresu zatrudnienia wliczane będą okresy prowadzenia przez osobę fizyczną pozarolniczej działalności oraz okresy pozostawania osobą współpracującą z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność, za które zostały opłacone składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe lub wypadkowe.
Ponadto do okresu zatrudnienia będą wliczane okresy:
- wykonywania przez osobę fizyczną umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy dotyczące zlecenia,
- wykonywania przez osobę fizyczną umowy agencyjnej,
- pozostawania osobą współpracującą z osobą fizyczną wykonującą umowę zlecenia lub umowy agencyjnej,
- pozostawania przez osobę fizyczną członkiem rolniczej spółdzielni produkcyjnej i spółdzielni kółek rolniczych – w których podlegała ona ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.
Projekt przewiduje również, że do okresu zatrudnienia będzie wliczany udokumentowany, przebyty za granicą okres innej niż zatrudnienie działalności zarobkowej.
Do okresu zatrudnienia w szczególności będą także wliczane okresy:
- odbywania czynnej służby wojskowej przez żołnierza niezawodowego,
- odbywania służby zastępczej,
- kształcenia się w Krajowej Szkole Administracji Publicznej im. Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Lecha Kaczyńskiego,
- wykonywania przez skazanego odpłatnego zatrudnienia,
- pobierania przez bezrobotnego zasiłku i stypendium,
- udokumentowanego zatrudnienia przebytego za granicą u pracodawcy zagranicznego,
- prowadzenia indywidualnego gospodarstwa rolnego lub pracy w takim gospodarstwie rolnym,
– które podlegają wliczeniu do okresu zatrudnienia lub są okresem, od którego zależą uprawnienia pracownicze.
Przepisy znowelizowanej ustawy zmienią zasady ustalania:
- zakładowego stażu pracy, od którego zależą uprawnienia wynikające ze stosunku pracy u danego pracodawcy (dotyczy to np. ustalania długości okresu wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas określony lub nieokreślony oraz wysokości odprawy z tytułu rozwiązania umowy o pracę i odprawy pośmiertnej);
- ogólnego stażu pracy, od którego zależą uprawnienia wynikające ze stosunku pracy ustalane na podstawie okresów pracy u wszystkich pracodawców (dotyczy to ustalenia wymiaru urlopu wypoczynkowego pracownika oraz nabycia prawa do urlopu wychowawczego).
Projektowany termin wejścia w życie znowelizowanych przepisów to 1 stycznia 2026 r.
Zmiany w wynagrodzeniu minimalnym
Trwają prace nad projektem nowej ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę. Projekt ten ma na celu dostosowanie polskiego prawa do przepisów unijnych. Nowelizacja ma zapewnić wdrożenie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2041 z dnia 19 października 2022 r. w sprawie adekwatnych wynagrodzeń minimalnych w Unii Europejskiej (Dz. Urz. UE L 275 z 25 października 2022 r., str. 33). Polska zobowiązana jest wdrożyć dyrektywę do 15 listopada 2024 r.
Założenia zmian w przepisach ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę przewidują m.in.:
- pozostawienie dotychczas obowiązującego w ustawie o minimalnym wynagrodzeniu przepisu definiującego najniższe wynagrodzenie za pracę;
- coroczną procedurę ustalania minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz minimalnej stawki godzinowej;
- utrzymanie co do zasady dotychczasowego mechanizmu ustalania minimalnego wynagrodzenia za pracę;
- aktualizację minimalnego wynagrodzenia za pracę co najmniej raz na 4 lata;
- wprowadzenie procedury przeprowadzenia aktualizacji minimalnego wynagrodzenia za pracę;
- wprowadzenie wynagrodzenia minimalnego za pracę jako wynagrodzenia zasadniczego;
- analogiczne, co do zasady, przepisy w zakresie minimalnej stawki godzinowej co przepisy obowiązującej obecnie ustawy o minimalnym wynagrodzeniu.
Projekt ustawy będzie miał zastosowanie do ustalenia wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2026 r.
Oskładkowanie umów cywilnoprawnych
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (MRPiPS) przygotowało projekt nowelizacji ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.
Głównym założeniem projektowanej ustawy jest objęcie obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi (emerytalnym, rentowymi, chorobowym i wypadkowym) umów cywilnoprawnych. Wyjątkiem będą umowy wykonywane przez uczniów szkół ponadpodstawowych lub studentów, którzy nie ukończyli 26 lat. Umowy o dzieło mają zostać objęte dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym, ubezpieczenie to będzie już obowiązkowe dla umów zleceń.
Umowy o dzieło obecnie są objęte obowiązkowym ubezpieczeniem tylko wtedy, kiedy zawarte są z własnym pracodawcą, z którym dana osoba pozostaje równocześnie w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy.
Minimalne wynagrodzenie i minimalna stawka godzinowa w 2025 r.
1 sierpnia 2024 r. w wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów został opublikowany projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2025 roku.
Projekt zakłada, że w roku 2025 wynagrodzenie minimalne będzie wynosić 4626 zł.
Zgodnie z przepisami określonymi w ustawie o minimalnym wynagrodzeniu za pracę wysokość minimalnej stawki godzinowej jest waloryzowana o wskaźnik wzrostu minimalnego wynagrodzenia za pracę, co oznacza wzrost wysokości minimalnej stawki godzinowej od 1 stycznia 2025 r. do 30,20.
Wyżej wymienione wysokości są analogiczne do kwot przedstawionych Radzie Dialogu Społecznego do negocjacji.
Zgodnie z przepisami ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę ostateczna wysokość minimalnego wynagrodzenia w 2025 r. powinna zostać ogłoszona do 15 września bieżącego roku.
