Kiedy „wakacje składkowe” od ZUS dla mikrofirm?

Chcąc przeciwdziałać trendowi likwidacji najmniejszych firm, rząd postanowił ulżyć przedsiębiorcom w zakresie składek na ZUS. Co dokładnie proponują rządzący mikroprzedsiębiorcom i od kiedy?

Kto, co, komu i kiedy obiecał?

4 stycznia br. minister Krzysztof Hetman odpowiedzialny za resort rozwoju oznajmił, że jego ministerstwo pracuje nad „wakacjami składkowymi od ZUS”, które mają być dostępne od 2025 roku. Podał, że przygotowywane przepisy mają umożliwić mikroprzedsiębiorcom skorzystanie z okresowej przerwy w uiszczaniu składek na ubezpieczenie społeczne, Fundusz Pracy oraz Fundusz Solidarnościowy. Tego samego dnia w Wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów został opublikowany Projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw, który jednak w pierwotnym kształcie zasadniczo różnił się od aktualnych propozycji rządzących.

Co obecnie rząd proponuje w sprawie składek ZUS?

Aktualna propozycja zmian (tj. projekt o nr UA1) zakłada, że osoby mające status mikroprzedsiębiorcy w rozumieniu przepisów ustawy Prawo przedsiębiorców (z 6 marca 2018 r.) będą mogli skorzystać z możliwości niepłacenia składek na ubezpieczenie społeczne, Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy przez jeden wybrany przez siebie miesiąc w roku kalendarzowym. Rozwiązanie to ma być dobrowolne i powszechne – niezależne od kondycji finansowej wnioskodawcy (przynajmniej na obecnym etapie legislacyjnym). Nie będzie ono wymagało także zawieszenia działalności – przedsiębiorca będzie mógł nadal uzyskiwać z niej przychody. Składki za ów miesiąc zwolnienia – opłacone od najniższej obowiązującej danego ubezpieczonego podstawy wymiaru składek – mają być pokryte z budżetu państwa, co ma zapewnić ciągłość ubezpieczenia i pozostawać bez wpływu na przyszłe świadczenia emerytalne przedsiębiorcy. Zwolnienie to będzie traktowane jako pomoc de minimis, co oznacza, że korzystanie z niej będzie podlegać określonym limitom.

Projekt ustawy przewiduje również zmiany w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym, zawierając przepisy zwalniające z podatku dochodowego kwoty opłaconych z budżetu składek.

Co trzeba będzie zrobić, żeby skorzystać z wakacji składkowych?

Żeby móc skorzystać z „wakacji składkowych”, przedsiębiorca będący płatnikiem składek, będzie musiał złożyć do ZUS odpowiedni wniosek o zwolnienie z opłacenia składek w miesiącu kalendarzowym poprzedzającym miesiąc kalendarzowy, który ma być objęty zwolnieniem. Aby ZUS mógł wydać pozytywną decyzję, wnioskodawca będzie musiał przesłać do zakładu także deklarację rozliczeniową oraz imienne raporty miesięczne z informacją o objętych zwolnieniem składkach na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne za samego siebie.

W przypadku zgłaszania do ubezpieczeń innych ubezpieczonych, wymagane będą imienne raporty za tych ubezpieczonych. Ponadto będzie zobowiązany złożyć stosowne oświadczenia mające potwierdzić jego uprawnienie do uzyskania zwolnienia, pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń.

Kto nie będzie mógł skorzystać z „wakacji składkowych”?

Obecny projekt zakłada (Art. 17b.), że omawianego zwolnienia od składek „nie stosuje się do płatnika składek, który:

1. jako ubezpieczony wykonywał w poprzednim lub w bieżącym roku kalendarzowym pozarolniczą działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego w roku kalendarzowym rozpoczęcia działalności gospodarczej lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywał w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej;
2. w miesiącu kalendarzowym poprzedzającym miesiąc kalendarzowy złożenia wniosku jako ubezpieczony nie podlegał ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności;
3. nie dysponuje limitem pomocy de minimis co najmniej w wysokości sumy obowiązujących go we wskazanym miesiącu kalendarzowym składek na ubezpieczenia społeczne, Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy.”

Ewolucja propozycji – od ambitnych planów do umiarkowanych rozwiązań

Pierwotne propozycje dla przedsiębiorców zakładały możliwość zawieszenia składek na okres do trzech miesięcy w ciągu roku, a także wprowadzenie świadczenia urlopowego dla przedsiębiorców. Rozbieżne wizje kształtu pomocy dla mikrofirm wynikały z różnorodnych koncepcji, jakie miały partie tworzące koalicję rządzącą. Finalnie koalicjanci wypracowali umiarkowane rozwiązanie. Autorzy projektu zrezygnowali z dłuższego okresu zwolnienia oraz z pomysłu wypłaty świadczenia urlopowego, kierując się – teoretycznie – w stronę prostszej i szybszej do wdrożenia opcji. Ta zmiana kierunku byłą również wynikiem konsultacji z ZUS i Ministerstwem Finansów. Projekt ustawy, mający wejść w życie prawdopodobnie jeszcze w bieżącym roku, jest obecnie przedmiotem dalszych prac legislacyjnych, mających na celu doprecyzowanie szczegółów i warunków korzystania z nowego rozwiązania.