Kompetencje pracowników zmieniają się stale na przestrzeni lat, stawiając przed osobami czynnymi zawodowo nowe wyzwania. Wpływ na to mają zarówno czynniki zewnętrzne, w tym zmieniające się otoczenie biznesowe, jak i wewnętrzne przekształcenia realizowane w ramach poszczególnych firm. Co zatem będzie stanowiło o przewadze jednych kandydatów nad innymi? Jakie umiejętności sprawią, że niektóre osoby będą sprawnie realizować wyznaczone zadania, a inne nie będą w stanie dostosować się do nowych wymagań?
Biorąc pod uwagę tzw. kompetencje przyszłości z pewnością kluczowy wpływ na ich kształt będą mieć takie czynniki jak najnowsze technologie implementowane w codziennej pracy, nowoczesne kanały komunikacji, automatyzacja miejsc pracy, globalizacja, cyfryzacja, itp. Dodatkowo nowe umiejętności pracowników będę wiązać się ze zmianami zachodzącymi w strukturach przedsiębiorstw, które stają się coraz mniej formalne, a także z koniecznością realizacji zadań na zasadach projektowych, a nie jak do tej pory – przypisanych na stałe do konkretnych osób.
Pracownicy przyszłości, aby móc efektywnie realizować cele wyznaczone przez przełożonych, będą musieli po pierwsze – potrafić umiejętnie rozwiązywać problemy, posiadać zdolność jasnego komunikowania się i perswazji, skutecznie określać cele oraz sprawnie je realizować. Ponadto na sukces zawodowy praktycznie każdego pracownika, niezależnie od branży, stanowiska, wieku, wykonywanego zawodu czy wykształcenia wpływ będą miały tzw. meta-umiejętności, czyli zdolności pozwalające na skuteczne funkcjonowanie w bardzo szybko ewoluującej rzeczywistości.
Przyjrzyjmy się teraz wybranym aspektom zmieniającej się rzeczywistości biznesowej, które zmuszają przedsiębiorców, a przede wszystkim menedżerów HR, do rewizji poglądu na temat kompetencji, jakie są – oraz będą coraz częściej wymagane od „idealnych” kandydatów i pracowników.
Nowoczesna komunikacja
Jedną z kompetencji przyszłości jest z pewnością umiejętność wykorzystania nowoczesnych form i kanałów komunikacji w pracy, aby skutecznie przekazywać swoje opinie, propozycje, przedstawiać wyniki i współpracować z innymi.
Rozwój technologii multimedialnych sprawia, że zmienia się sposób w jaki się komunikujemy także właśnie w życiu zawodowym. Dlatego też pracownicy będą musieli doskonale poruszać się w coraz bardziej wirtualnym świecie i stosować takie formy komunikacji, jak: maile, komunikatory, fora firmowe, platformy do komunikacji zespołów projektowych, webinaria, wideokonferencje, filmy informacyjne lub promocyjne, itp.
Wirtualizacja pracy będzie wymagała w konsekwencji wypracowania umiejętności dbania o swój pozytywny zawodowy „wizerunek online”. Z drugiej strony ta wielość form i treści będzie wymagała od pracownika umiejętności krytycznej oceny informacji, filtrowania ich pod kątem ważności oraz zwiększania własnych funkcji poznawczych przez wykorzystania różnorodnych technik i narzędzi ułatwiających segregowanie oraz filtrowanie. Przyszłe pokolenia będą musiały umieć swobodnie korzystać z takich technik przekazu jak wideo, krytycznie je odczytywać i oceniać tak, jak teraz robimy to obecnie z pisemnymi komunikatami lub prezentacjami.
Nowe struktury organizacyjne
Proces ewoluowania struktur organizacyjnych firm będzie wymagał od pracowników rozwoju „inteligencji społecznej”, czyli umiejętności szybkiej oceny emocji innych osób i dostosowania swojej komunikacji oraz zachowania do nich.
Z tego powodu zatrudnione osoby będą musiały potrafić właściwie reagować w niespodziewanych okolicznościach, a także posiadać zdolność nowatorskiego myślenia i zdolności adaptacyjnych (tzw. umiejętność sytuacyjnego dostosowania się). Kolejną kompetencją, jaka będzie niezbędna w płynnych i zmieniających się strukturach, będzie multidyscyplinarność. Dlatego też będzie następowało odejście od coraz węższej specjalizacji osób aktywnych zawodowo na rzecz poszerzania wiedzy z różnych dyscyplin. To z pewnością będzie wymagało ciekawości, otwartości na różne obszary wiedzy oraz chęci ciągłego pozyskiwania informacji spoza swojego obszaru ekspertyzy.
Sztuczna inteligencja
Wraz z rozwojem sztucznej inteligencji stajemy także w obliczu konieczności wypracowania swego rodzaju „partnerstwa” z technologią – umiejętnego wykorzystywania jej możliwości do naszych potrzeb zawodowych, zwiększania własnego potencjału i efektywności jako pracowników.
I właśnie ta umiejętność staje się jedną z kluczowych kompetencji przyszłości. Otwartość na nowinki technologiczne, ciekawość wobec sztucznej inteligencji, chęć używania jej w pracy, aby realizować zadania szybciej i łatwiej – to będzie cecha poszukiwana u kandydatów do pracy.
Rozumowanie oparte na danych
Praca wielu osób jest coraz częściej oparta na przetwarzaniu coraz większej ilości danych w krótkim czasie. Dlatego u pracowników duże znaczenie zaczyna odgrywać umiejętność obcowania z informacjami, dostrzeganie w nich pewnych wzorców i prawidłowości, aby następne móc podejmować właściwe decyzje na tej podstawie.
Bardziej zaawansowaną kompetencją pracy z danymi będzie umiejętność przekładania ogromnych ilości informacji na koncepcje, które z kolei pozwolą na realizowanie zakładanych celów. Wyżej opisane zjawisko będzie miało również przełożenie na oczekiwania pracodawców wobec kandydatów i pracowników – względem ich umiejętności pracy z różnymi systemami i aplikacjami służącymi do dokonywania analiz oraz statystyk.
Globalizacja i międzykulturowość
W „globalnym” świecie pracy najszybciej odnajdą się osoby, które będą posiadały umiejętność działania w bardzo zróżnicowanym środowisku – nie tylko dzięki znajomości różnych języków, ale dzięki umiejętności dostosowywania się do zmieniających się okoliczności, rozpoznawania kontekstu kulturowego, w jakim się znajdują i adekwatnego zachowania.
Kompetencje międzykulturowe staną się bardzo ważną sferą umiejętności pracowników – nie tylko tych, którzy faktycznie będą pracować poza granicami własnego kraju, ale również tych, którzy będą pracować na miejscu w wielokulturowych zespołach.
Ponadto w przypadku bardzo rozproszonych struktur organizacji – kiedy współpracownicy oraz przełożeni są rozsiani w różnych krajach czy na innych kontynentach, umiejętność efektywnej pracy i współpracy jako członek wirtualnych zespołów stanie się niezbędna. Konieczna będzie także umiejętność samodzielnego nadzorowania własnej pracy i ukierunkowywania jej na sprawy ważne dla organizacji właśnie z tego powodu, że w najbliższym otoczeniu może nie być osoby, która będzie egzekwowała na bieżąco realizację zadań.
