Uprawnienia pracowników i pracodawców z terenów objętych powodzią, wskaźnik waloryzacji świadczenia rehabilitacyjnego w IV kwartale 2024 r.  oraz zmiana czasu a praca w nocy – to tylko niektóre tematy, które podejmujemy w biuletynie HR Puls.

Uprawnienia pracowników i pracodawców z terenów objętych powodzią

Kwestię uprawnień i obowiązków pracodawców i pracowników w związku z powodzią regulują przepisy ustawy z dnia 6 września 2011 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi (Dz. U. z 2024 r. poz. 654).

Powyższe przepisy wskazują, że niemożność świadczenia pracy związana z powodzią stanowi podstawę do usprawiedliwienia nieobecności w pracy. Za czas tej nieobecności pracownikowi przysługuje prawo do odpowiedniej części minimalnego wynagrodzenia za pracę, przez okres nie dłuższy niż 10 dni roboczych zgodnie z rozkładem czasu pracy pracownika. Powyższe wynagrodzenie stanowi koszt pracodawcy. Ustawa przeciwpowodziowa wskazuje, że pracodawca, który z powodu powodzi okresowo zaprzestał prowadzenia działalności lub ją istotnie ograniczył i nie dysponuje środkami na wypłaty wynagrodzeń za czas zwolnień od pracy, za czas przestojów, czy za pracę wykonaną w celu ochrony zakładu pracy przez powodzią, może złożyć do urzędu marszałkowskiego danego województwa wniosek o nieoprocentowaną pożyczkę ze środków FGŚP.

Ponadto pracodawca, u których funkcjonuje zakładowy fundusz świadczeń socjalnych, może wykorzystać środki z tego funduszu na cele związane z pomocą dla poszkodowanych.

Źródło: https://www.pip.gov.pl/

Szczególne regulacje dla pracowników, pracodawców i przedsiębiorców z terenów objętych powodzią

4 października została opublikowana w Dzienniku Ustaw pod numerem 1473 ustawa o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi oraz niektórych innych ustaw. Przepisy ustawy weszły w życie z dniem 5 października 2024 r.

Powyższy akt zapewnia poszkodowanym w wyniku powodzi prawo do zwolnienia od pracy w wymiarze do 20 dni w celu usuwania skutków powodzi w odniesieniu bezpośrednio do swojego mienia lub mienia osób bliskich – z zachowaniem prawa do 100% należnego wynagrodzenia. Zwrotu kosztów poniesionych przez pracodawcę z tytułu wynagrodzeń oraz składek na ubezpieczenia społeczne uprawnionych pracowników będzie dokonywał marszałek województwa ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych na wniosek pracodawcy.

Znowelizowana ustawa zapewnia ponadto pracownikom dodatkowe 4 dni urlopu w trybie tzw. urlopu na żądanie, w ramach przysługującego pracownikowi urlopu wypoczynkowego. Uprawnienie to będzie przysługiwało pracownikowi tylko do końca 2024 r., a łączny wymiar urlopu udzielonego na podstawie przedmiotowego przepisu, urlopu udzielonego na podstawie art. 8a ustawy „powodziowej” oraz urlopu „na żądanie” udzielonego na podstawie art. 1672 Kodeksu pracy nie może przekroczyć 8 dni.

W celu zwiększenia elastyczności korzystania z urlopu wypoczynkowego przez pracownika, znowelizowane przepisy umożliwiają wykorzystanie urlopu wypoczynkowego w wymiarze godzinowym odpowiadającym jedynie części dobowego wymiaru czasu pracy pracownika. W związku z powyższym pracownicy zyskali możliwość skorzystania z urlopu np. w wymiarze 3 godzin w czasie 8-godzinnego dnia pracy. Ustawa wprowadziła ograniczenie, że urlop udzielany w tym trybie nie może przekroczyć wymiaru 5 dni.

Ustawa zawiera również regulacje zapewniające prawo otrzymania dodatkowego zasiłku opiekuńczego dla rodziców zwolnionych od wykonywania pracy z powodu konieczności sprawowania opieki nad dzieckiem w okresie zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły, do których uczęszcza dziecko, albo niemożności sprawowania opieki przez nianię lub dziennego opiekuna z powodu powodzi pod warunkiem, że dziecko nie będzie uczęszczało do innej placówki. Zasiłek ten będzie przysługiwał również opiekunom dorosłych osób z niepełnosprawnością w przypadku zamknięcia szkoły, ośrodka rewalidacyjno-wychowawczego, ośrodka wsparcia, warsztatu terapii zajęciowej lub innej placówki pobytu dziennego o podobnym charakterze z powodu powodzi.

Przepisy znowelizowanej ustawy umożliwiają również, pracownikom zamieszkującym tereny objęte, złożenie wniosków o obniżenie wymiaru czasu pracy do wymiaru nie niższego niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy. Wnioski te pracodawca jest zobowiązany uwzględnić.

Ponadto pracownicy zamieszkujący tereny objęte powodzią, w czasie trwania powodzi lub w czasie usuwania jej skutków, muszą wyrazić zgodę na pracę w godzinach nadliczbowych i delegację poza stałym miejscem pracy.

W związku z powodzią, w okresie obowiązywania stanu klęski żywiołowej, zniesiony został zakaz w zakresie wykonywania czynności związanych z handlem w niedziele w placówkach handlowych, polegających na rozładowywaniu, przyjmowaniu i ekspozycji towarów pierwszej potrzeby oraz powierzania pracownikowi lub zatrudnionemu wykonywania takich czynności. Zwolnienie z powyższego zakazu nie obowiązuje jednak w niedziele, w które przypada święto.

Zgodnie ze znowelizowanymi przepisami, zawieszone na okres trwania powodzi i jej skutków, dla pracowników zamieszkałych na obszarach dotkniętych powodzią zostało przeprowadzanie badań lekarskich. Ponadto przedłużone o okres 30 dni od dnia zakończenia okresu zagrożenia powodzią zostały terminy ważności orzeczeń lekarskich.

Wskaźnik waloryzacji świadczenia rehabilitacyjnego w IV kwartale 2024 roku

Wskaźnik waloryzacji podstawy wymiaru zasiłku chorobowego przyjmowanej do obliczenia świadczenia rehabilitacyjnego w IV kwartale 2024 roku wynosi 106,6%.

W związku z tym, że wskaźnik ten przekracza 100%, podstawa wymiaru zasiłku chorobowego przyjmowana do obliczenia świadczenia rehabilitacyjnego w IV kwartale 2024 r. podlega waloryzacji.

Dla użytkowników Softlab HR by Asseco
W systemie Softlab HR istnieje możliwość ręcznego wprowadzenia współczynnika waloryzacji w słowniku Parametry – wprowadzanie wartości.
Kod parametru = WspWaloryzacji, data obowiązywania od = 2024-10-01, wartość = 106,6.
Dla użytkowników Safo HR by Asseco
W aplikacji, w Kadry → Inne → Administrator → Dane do zasiłków należy wpisać 106,6 w pozycji Współczynnik waloryzacji.

Podstawa prawna: Obwieszczenie Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 13 sierpnia 2024 r. w sprawie wskaźnika waloryzacji podstawy wymiaru zasiłku chorobowego przyjętej do obliczenia świadczenia rehabilitacyjnego w IV kwartale 2024 r. (M.P. z 16 sierpnia 2024 roku poz. 753).

Zmiana czasu a praca w nocy – rozliczenie wynagrodzenia za pracę nocną

Zmiana czasu pracy z letniego na zimowy będzie miała miejsce w nocy z 26 października (soboty) na 27 października (niedzielę) 2024 roku. 

W związku z tym pracownicy zatrudnieni na nocnej zmianie z soboty na niedzielę będą pracowali godzinę dłużej. Dlatego też należy wziąć tę godzinę pod uwagę przy rozliczeniu czasu pracy za październik. Zmiana czasu z letniego na zimowy ma bowiem wpływ na czas pracy pracownika.

Może nastąpić u niego bowiem również przekroczenie dobowej normy czasu pracy, rozliczane co do zasady poprzez wypłatę normalnego wynagrodzenia wraz z dodatkiem za pracę w godzinach nadliczbowych w wysokości 50% lub 100%. Pracodawca może pracę w godzinach nadliczbowych zrekompensować także poprzez oddanie czasu wolnego od pracy.

Nowa metryka programu Płatnik

W dniu 11 października 2024 roku została wdrożona nowa metryka dla wersji 10.02.002 programu Płatnik. Dotyczy ona zmian związanych z ZUS RPA, czyli imiennym raportem miesięcznym o przychodach ubezpieczonego / okresach pracy nauczycielskiej.

Metryka jest automatycznie pobierana podczas aktualizacji programu.

Źródło: zus.pl  

Wakacje składkowe i zmiany w kodach tytułów ubezpieczeń od 1 listopada

27 sierpnia 2024 opublikowano w Dzienniku Ustaw rozporządzenie Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23 sierpnia 2024 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących, zgłoszeń płatnika składek, deklaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących, zgłoszeń danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, raportów informacyjnych, oświadczeń o zamiarze przekazania raportów informacyjnych, informacji o zawartych umowach o dzieło oraz innych dokumentów. 

Konieczność nowelizacji rozporządzenia wynikała między innymi ze zmian wprowadzonych ustawą z dnia 9 maja 2024 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 863), które to uruchomiają od 1 listopada zwolnienie z ZUS dla przedsiębiorców w ramach tzw. wakacji składkowych.

Rozporządzenie wprowadza nowe kody tytułów ubezpieczenia stosowanych w dokumentach ubezpieczeniowych składanych do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz modyfikuje opisy dwóch kodów stosowanych przez przedsiębiorców na małym ZUS. Zmiany te zaczną obowiązywać 1 listopada br.

Rozporządzenie wprowadza następujące zmiany:

W części I „Kod tytułu ubezpieczenia” w dziale 1. „Podmiot podstawowy wraz z rozszerzeniem” zostały dodane nowe kody tytułu ubezpieczenia:

  • 05 14 – osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą zwolniona z opłacania składek, dla której podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi 60% kwoty prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego,
  • 05 74 – osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą zwolniona z opłacania składek, dla której podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia,
  • 05 94 – osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą zwolniona z opłacania składek, dla której podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne uzależniona jest od przychodu.

W części I „Kod tytułu ubezpieczenia” w dziale 1. „Podmiot podstawowy wraz z rozszerzeniem” zostały zmienione opisów kodów stosowanych przez przedsiębiorców na małym ZUS:

  • 05 90 – oznacza osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą niemającą ustalonego prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, dla której podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne uzależniona jest od dochodu,
  • 05 92 – oznacza osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą mającą ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, dla której podstawa wymiaru składek społecznych uzależniona jest od dochodu.

Nowe kody tytułu ubezpieczenia i zmodyfikowane opisy kodów mają zastosowanie do wypełniania dokumentów rozliczeniowych dotyczących okresu od 1 grudnia 2024 r. składanych od stycznia 2025 r.

Do dokumentów przekazywanych za okresy przypadające przed dniem wejścia w życie powyższego rozporządzenia stosuje się kody tytułu ubezpieczenia obowiązujące w okresie, za który dokumenty te zostały złożone.

Oskładkowanie umów cywilnoprawnych

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (MRPiPS) poinformowało, że przygotowało projekt nowelizacji ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.

Głównym założeniem projektowanej ustawy jest objęcie obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi (emerytalnym, rentowymi, chorobowym i wypadkowym) umów cywilnoprawnych. Wyjątkiem będą umowy zawierane z uczniami szkół ponadpodstawowych lub studentami, którzy nie ukończyli 26 lat. Umowy o dzieło mają zostać objęte dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym, ubezpieczenie to będzie już obowiązkowe dla umów zleceń.

Umowy o dzieło obecnie są objęte obowiązkowym ubezpieczeniem tylko wtedy, kiedy zawarte są z własnym pracodawcą, z którym dana osoba pozostaje równocześnie w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy.

Autor

Szefowa zespołu w Wydziale Zapewnienia Jakości Systemów ERP w Dziale Produkcji Systemów ERP Asseco Business Solutions S.A.