Dyrektywa CSDDD – nowe obowiązki w zakresie zrównoważonego rozwoju przedsiębiorstw

Parlament Europejski zatwierdził Dyrektywę w sprawie należytej staranności w zakresie zrównoważonego rozwoju przedsiębiorstw (CSDDD), która ma zagwarantować, że firmy będą monitorować i reagować na negatywne skutki swoich działań w obszarze praw człowieka i kwestii środowiskowych, także w swoich łańcuchach wartości.

Dyrektywa CSDDD – na czym polega?

Po wielu miesiącach negocjacji, w marcu 2024 r. Rada UE zatwierdziła, a w kwietniu 2024 r. Parlament Europejski przyjął, tekst Dyrektywy w sprawie należytej staranności przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju CSDDD (nazywanej także CS3D) – Corporate Social Due Diligence Directive. Celem Dyrektywy jest:

• wprowadzenie obowiązku należytej staranności w odniesieniu do poszanowania praw człowieka i kwestii środowiskowych dla firm zobligowanych do sporządzania raportów ESG – obowiązek ten będzie dotyczył działalności własnej przedsiębiorstw, działalności jednostek zależnych oraz do tzw. łańcucha działalności (chain of activities); w tym miejscu pojawiała się w zatwierdzonym dokumencie zmiana, a mianowicie wcześniej było używane pojęcie łańcucha wartości (value chain).
• zwiększenie odpowiedzialności i rozliczalności przedsiębiorstw za negatywne skutki prowadzonej przez nie działalności,
• poprawę dostępności do środków ochrony prawnej dla osób dotkniętych negatywnymi skutkami mającymi wpływ na prawa człowieka i kwestie środowiskowe, powstałymi w wyniku działalności przedsiębiorstw,
• wprowadzenie przepisów dotyczących odpowiedzialności za naruszenie obowiązku w zakresie należytej staranności, którą należy rozumieć jako proces identyfikacji faktycznych i potencjalnych negatywnych skutków prowadzonej przez siebie działalności na społeczeństwo i środowisko, a także zapobiegania im.

Kogo dotyczy Dyrektywa CSDDD?

Początkowo obowiązki wynikające z Dyrektywy obejmą duże spółki i grupy kapitałowe zatrudniające powyżej 5 000 pracowników i osiągające przychody netto powyżej 1,5 mld euro. Docelowo dyrektywa obejmie również spółki i grupy kapitałowe zatrudniające ponad 1000 pracowników o przychodzie netto powyżej 450 mln euro.

Małe i średnie przedsiębiorstwa nie będą bezpośrednio objęte regulacjami wynikającymi z CSDDD, jednak będąc w łańcuchach dostaw firm podlegających Dyrektywie, aby się w nim utrzymać, będą musiały prowadzić swoją działalność zgodnie z Dyrektywą i przekazywać informacje na ten temat swoim kontrahentom.

Obowiązki wynikające z przepisów o należytej staranności w zakresie zrównoważonego rozwoju przedsiębiorstw

Dyrektywa obliguje firmy m.in. do:

• uwzględniania kwestii należytej staranności w strategii i politykach przedsiębiorstw oraz zarządzaniu ryzykiem,
• identyfikacji, analizy i priorytetyzacji rzeczywistych oraz potencjalnych negatywnych skutków w obszarze społecznym i środowiskowym wynikających z ich działalności,
• zapobiegania potencjalnym oraz mitygacji faktycznych negatywnych skutków,
• wdrożenia procedur umożliwiających złożenie skarg w przypadku uzasadnionych obaw dotyczących faktycznych lub potencjalnych negatywnych skutków działalności przedsiębiorstw w obszarach objętych Dyrektywą,
• publikowania na swojej stronie internetowej sprawozdania rocznego w odniesieniu do kwestii objętych Dyrektywą,
• ponoszenia odpowiedzialności za szkody, które powstaną w wyniku negatywnych skutków ich działalności, w tym odpowiedzialności cywilnej przedsiębiorstw
• spełnienie wymogów Due Diligence jako element umów w ramach łańcucha dostaw, wspieranie MŚP w spełnianiu wymogów.

Jaki będzie zakres Dyrektywy CSDDD?

Zakresem raportowania objęte będą następujące działalności:

• działalność własna,
• działalność podmiotów zależnych,
• działalność podmiotów w łańcuchu działań, z którymi firma posiada pośrednie lub bezpośrednie ugruntowane relacje biznesowe.

Kiedy wejdą w życie przepisy Dyrektywy CSDDD?

Kraje członkowskie Unii Europejskiej mają 2 lata na implementację Dyrektywy w sprawie należytej staranności w zakresie zrównoważonego rozwoju przedsiębiorstw do krajowych przepisów. Przepisy CSDDD zaczną obowiązywać pierwsze podmioty począwszy od 2027 r.

Kary i sankcje przewidziane przez Dyrektywę CSDDD

W nawiązaniu do projektu Dyrektywy, państwa członkowskie UE będą zobowiązane do powołania odpowiednich organów nadzorczych, które będą mogły m.in. wszcząć postępowanie wyjaśniające z urzędu, przeprowadzać inspekcje, wyznaczać przedsiębiorstwom odpowiednie terminy na podjęcie działań zaradczych czy nakazać zaprzestanie naruszeń przepisów krajowych przyjętych na podstawie Dyrektywy. W kompetencjach tych organów będzie również nakładanie kar pieniężnych na przedsiębiorstwa.

Powiązane dokumenty

Pomocnymi dokumentami przy wdrożeniu CS3D mogę być poniższe dokumenty:

1. Wytyczne OECD dla przedsiębiorstw wielonarodowych (OECD Guidelines for MNEs)
2. Wytyczne ONZ dotyczącymi biznesu i praw człowieka (UNGPs)
3.  Międzynarodowa Karta Praw Człowieka i osiem podstawowych konwencji określonych w Międzynarodowej Organizacji Pracy.

Dowiedz się więcej o obowiązkach związanych z raportowaniem zrównoważonego rozwoju:

• Raportowanie ESG – jakie zmiany przyniesie 2024 rok?
• ESG w polskim biznesie – czy firmy są świadome obowiązków?
• Strategia ESG – czym jest i kto powinien ją wprowadzić?
• Strategia ESG – kto odpowiada za jej opracowanie i wdrożenie?
• Jak przygotować strategię ESG?