1 stycznia 2022 roku weszło w życie wiele zmian dotyczących pracodawców i pracowników. Zmiany te dotyczą regulacji podatkowych, związanych z Polskim Ładem, a także zasiłków. W tym roku zmianie mają ulec również przepisy dotyczące urlopów rodzicielskich w wyniku dostosowania przepisów krajowych do unijnej dyrektywy work-life balance.
1. Nowe zasady naliczania podatku dochodowego – regulacje związane z Polskim Ładem
Z dniem 1 stycznia 2022 roku weszły w życie znowelizowane przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – Polski Ład. Zmieniły one zasady naliczania zaliczek na podatek dochodowy.
Najważniejsze z nich to:
- podwyższenie do 30 000 zł kwoty wolnej od podatku dla ogółu podatników obliczających podatek według skali podatkowej,
- podwyższenie do 120 000 zł progu dochodów, po przekroczeniu którego ma zastosowanie 32% stawki podatku dochodowego od osób fizycznych,
- rozszerzenie katalogu zwolnień od podatku dochodowego od osób fizycznych o określone przychody, w tym o:
- przychody podatnika, który przeniósł miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
- przychody podatnika, który w roku podatkowym w stosunku do co najmniej czworga dzieci wykonywał władzę rodzicielską, pełnił funkcję opiekuna prawnego, jeżeli dziecko z nim zamieszkiwało, lub sprawował funkcję rodziny zastępczej,
- przychody otrzymane przez podatnika po ukończeniu 60. roku życia w przypadku kobiety i 65. roku życia w przypadku mężczyzny, który mimo nabycia uprawnień emerytalno-rentowych nie korzysta z nich.
- wprowadzenie ulgi dla klasy średniej,
- zmiana zasad ustalania podstawy wymiaru składki zdrowotnej dla przedsiębiorców,
- likwidacja możliwości odliczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne od podatku dochodowego od osób fizycznych.
2. Zmiany w zasiłkach
Zmiany dotyczące świadczeń chorobowych, jakie weszły w życie w 2022 roku to:
- skrócenie do 91 dni okresu pobierania zasiłku chorobowego po ustaniu zatrudnienia,
- zaliczenie okresów niezdolności do pracy do jednego okresu zasiłkowego,
- ponowne ustalenie podstawy wymiaru zasiłku,
- podwyższenie wysokości zasiłku chorobowego za pobyt w szpitalu do 80%,
- prawo do świadczenia w wysokości zasiłku macierzyńskiego po ustaniu ubezpieczenia chorobowego dla pracownic w ciąży.
Zasada ta nie ma zastosowania w przypadku osób chorych na gruźlicę, niezdolnych do pracy w okresie ciąży i niezdolnych do pracy wskutek poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów oraz zabiegowi pobrania komórek, tkanek i narządów.
Wyjątek stanowi niezdolność do pracy w trakcie ciąży – do okresu zasiłkowego nie będą wliczane okresy niezdolności do pracy przypadające przed przerwą wynoszącą do 60 dni, jeżeli po przerwie niezdolność do pracy wystąpi w trakcie ciąży.
Zasiłek chorobowy za okres pobytu w szpitalu przysługuje w wysokości 80% podstawy wymiaru.
3. Zmiany we wzorach formularzy ZUS
Z dniem 1 stycznia 2022 roku zmianie uległy niektóre wzory formularzy raportów imiennych, czyli ZUS DRA i ZUS RCA, a także kody tytułów ubezpieczeń, wykorzystywane przy wypełnianiu dokumentów.
W powyższych formularzach wprowadzono nowy zakres danych, który został ujęty w blokach XI i XII we wzorze deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA oraz w blokach III.E i F we wzorze imiennego raportu miesięcznego o należnych składkach i wypłaconych świadczeniach ZUS RCA. Zmiany te są konsekwencją wprowadzenia nowych regulacji podatkowych tzw. Polskiego Ładu.
Ponadto zlikwidowano raport ZUS RZA, czyli imienny raport miesięczny o należnych składkach na ubezpieczenie zdrowotne. W związku z tą zmianą składka zdrowotna ma być rozliczana wyłącznie na formularzu ZUS RCA.
4. Zmiany w urlopach rodzicielskich
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1158 w sprawie równowagi między życiem zawodowym i prywatnym rodziców i opiekunów, czyli dyrektywa work-life balance, nakłada na państwa członkowie obowiązek wdrożenia nowych przepisów dotyczących urlopów rodzicielskich do sierpnia 2022 roku.
Jej cel stanowi zapewnienie realizacji zasady równości na rynku pracy między kobietami i mężczyznami oraz zachęcanie do równiejszego podziału obowiązków opiekuńczych między nimi. Dodatkowo, ma ona spowodować zwiększenie udziału kobiet w rynku pracy i rozszerzenie korzystania przez mężczyzn z urlopów rodzinnych czy elastycznej organizacji pracy.
Dyrektywa wprowadza następujące uprawnienia związane z ojcostwem:
- 10-dniowy urlop ojcowski z okazji narodzin dziecka, który już funkcjonuje w polskim ustawodawstwie,
- 4 miesiące urlopu rodzicielskiego dla każdego z rodziców, w tym 2 miesiące nieprzenoszalnego urlopu płatnego, które może wykorzystać jedynie ojciec wychowujący dziecko. Uprawnienie to może zostać wykorzystane do osiągnięcia przez dziecko określonego wieku (według dyspozycji zawartej w dyrektywie – maksimum 8 lat).
Ponadto dyrektywa przewiduje wprowadzenie tzw. urlopu opiekuńczego w wymiarze 5 dni roboczych w roku oraz możliwość elastycznego kształtowania czasu pracy pracowników, która ma przysługiwać rodzicom dzieci do 12. roku życia oraz opiekunom.
Przepisy dyrektywy mają zostać wprowadzone do polskiego porządku prawnego do 2 sierpnia 2022 roku.
5. Kwota rocznego ograniczenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe
Kwota ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w roku 2022 wynosi 177 660 zł, a przyjęta do jej ustalenia kwota prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia wynosi 5922 zł.
6. Zmiana minimalnego wynagrodzenia za pracę
Od 1 stycznia 2022 roku obowiązuje nowa kwota wynagrodzenia minimalnego – 3010 zł – dla pracownika zatrudnionego w pełnym wymiarze czasu pracy. Oznacza to wzrost o 210 zł w stosunku do roku ubiegłego.
7. Zmiana minimalnej stawki godzinowej
Minimalna stawka godzinowa dla osób świadczących pracę na podstawie umowy zlecenia lub o świadczenie usług w 2022 roku wynosi 19,70 zł.
