Początek nowego roku niezmiennie przynosi zmiany w regulacjach podatkowych. Nie inaczej sytuacja wygląda w tym roku. Poniżej prezentujemy najistotniejsze zmiany, które mogą mieć znaczący wpływ na działalność przedsiębiorców.
9 najważniejszych zmian podatkowych w 2020 roku
- Mikrorachunki do wpłat podatków
- Faktura za paragon tylko z NIP
- Biała lista – sankcje w podatkach dochodowych i VAT
- Nowe sankcje w VAT Split Payment
- Ulga na złe długi w podatkach dochodowych
- Nowy JPK VAT
- Kasy fiskalne online
- Nowe limity w CIT/PIT
- Nowe raportowanie w cenach transferowych
1. Mikrorachunki do wpłat podatków
Mikrorachunki dotyczą kluczowych podatków, tj. PIT, CIT i VAT. Od 1 stycznia 2020 r. każdy przedsiębiorca powinien wpłacać je w specjalny sposób. PIT, CIT i VAT, powinny trafiać do urzędu skarbowego wyłącznie na indywidualny rachunek podatkowy, tzw. mikrorachunek podatkowy.
Indywidualny mikrorachunek podatkowy jest wykorzystywany wyłącznie do dokonywania wpłat wspomnianych podatków. Nie pozwala on na poznanie historii wpłat. Indywidualne rachunki podatkowe nie służą również do zwrotu podatków i nadpłat. Zwroty dokonywane przez urzędy skarbowe przelewem będą trafiały, tak jak dotychczas, na zgłoszone konto bankowe.
Numer mikrorachunku można sprawdzić w dowolnym momencie, korzystając ze strony internetowej Ministerstwa Finansów:
https://www.podatki.gov.pl/generator-mikrorachunku-podatkowego
Na mikrorachunek można wpłacać również odsetki za zwłokę powstałe od zaległości podatkowych z tytułu PIT, CIT i VAT i koszty upomnienia. Podatki inne niż PIT, CIT i VAT wpłaca się na dotychczasowych zasadach, czyli na rachunki podatkowe urzędów skarbowych.
Podstawa prawna: art. 61b Ordynacji podatkowej
2. Faktura tylko za paragon z NIP
Od 1 stycznia 2020 r. fakturę do sprzedaży zarejestrowanej na kasie fiskalnej i potwierdzonej paragonem można wystawić tylko wtedy, jeżeli paragon ten zawiera NIP. Również faktura uproszczona, która jest traktowana jak zwykła faktura, musi zawierać pełne dane nabywcy -informuje resort finansów. Za taką fakturę można uznać paragon, ale nie może on przekraczać kwoty 450 zł brutto czyli równowartości 100 euro i musi zawierać NIP nabywcy.
Zgodnie z nowymi zasadami klient musi określić już w momencie sprzedaży czy kupuje jako podatnik, czy jako konsument.
Nowe regulacje dotyczą sprzedawców i nabywców będących podatnikami VAT. Przepisy przewidują ponadto sankcje dla sprzedawcy za niedopełnienie obowiązku, czyli wymianę paragonu bez NIP na fakturę, a także dla nabywcy za uwzględnienie w ewidencji faktury wystawionej do paragonu bez NIP. Wynosi ona 100 proc. podatku wykazanego na fakturze.
Podstawa prawna: Art. 106b ust 5 ustawy o VAT
3. Biała lista – sankcje w podatkach dochodowych i VAT
Dokonujący przelewów w firmach mają od 1 stycznia 2020 r. dodatkowe obowiązki. Dokonanie przelewu o określonej wartości na rachunek bankowy, który nie został ujawniony na tzw. białej liście, będzie obłożone sankcją w postaci obowiązku wyłączenia tej płatności z kosztów uzyskania przychodów. Negatywne konsekwencje finansowe takiego błędu dotyczyć będą także podatku VAT.
Biała lista – co to takiego
Biała lista to inaczej ogólnodostępna, elektroniczna baza danych podatników VAT. Zawiera m.in. nazwy, numery NIP, status jako podatnika VAT, adres działalności i numer rozliczeniowego konta bankowego prowadzonego przez polski bank lub SKOK. Numer zgłoszony przez dany podmiot jako rachunek związany z prowadzoną działalności gospodarczą można sprawdzić na:
https://www.podatki.gov.pl/wykaz-podatnikow-vat-wyszukiwarka
Biała lista – wykorzystanie w rozliczeniach podatkowych
O ile wykaz elektroniczny stanowi pomocne narzędzie dla potwierdzenie statusu kontrahenta dla celów VAT, o tyle jego nową funkcją obowiązującą od początku 2020 r. jest sankcjonowanie rachunków bankowych ujawnionych w wykazie jako właściwych dla dokonania płatności na rzecz przedsiębiorcy – zarejestrowanego podatnika VAT czynnego dla transakcji o wartości przekraczającej 15 tys. zł.
Co do zasady, w wykazie publikowane są jedynie rachunki bankowe zgłoszone jako rachunki związane z prowadzoną działalności (na formularzu NIP-2 lub w przypadku osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą na odpowiednim formularzu aktualizującym rejestrację w CEIDG). W wykazie pojawiają się wyłącznie rachunki prowadzone przez polskie banki i SKOK, nie są więc publikowane rachunki prowadzone przez banki zagraniczne czy rachunki ROR.
Podstawa prawna: art. 96b ust. 2 ustawy o VAT
Sankcje w podatkach dochodowych
W przypadku gdy płatność o wartości 15 tys. zł zostanie zrealizowana na konto przedsiębiorcy, które nie zostało wykazane na białej liście, konsekwencją dla nabywcy dokonującego takiej płatności będzie brak możliwości zaliczenia opłaconego w ten sposób wydatku do kosztów podatkowych.
Nabywca ma jednak możliwość uniknięcia opisanych powyżej sankcji składając naczelnikowi urzędu skarbowego zawiadomienie o przelewie należności na rachunek spoza białej listy w ciągu trzech dni od zlecenia przelewu w banku. Zawiadomienie należy złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego właściwego dla wystawcy faktury, czyli sprzedawcy na druku ZAW-NR.
Podstawa prawna: art. 22p ust 1 pkt 2 ustawy o PIT i art. 15d ust 1 pkt 2 ustawy o CIT
Sankcje w VAT
Dokonanie płatności na konto bankowe spoza wykazu ma również konsekwencje w VAT. W takim przypadku nabywca ponosi solidarną odpowiedzialność ze sprzedawcą za poprawne rozliczenie podatku VAT od danej transakcji. W VAT uniknięcie ewentualnych sankcji jest możliwe wyłącznie poprzez dokonanie płatności z zastosowaniem Mechanizmu podzielonej płatności.
Podstawa prawna: art. 117ba Ordynacji podatkowej
Objaśnienia MF – wytyczne dla nietypowych przypadków
Wraz z wejściem w życie nowych regulacji dotyczących białej listy powstało wiele kontrowersji wynikających z literalnego brzmienia nowych regulacji i ich zastosowania w niestandardowych sytuacjach, m.in. w przypadku:
- płatności realizowanych kartą płatniczą lub online (za pośrednictwem operatora płatniczego),
- płatności na tzw. rachunki cesyjne,
- płatności za transakcje transgraniczne realizowane na zagraniczne konta bankowe podmiotów zagranicznych zarejestrowanych dla celów VAT w Polsce.
Z pomocą przychodzą Objaśnienia wydane przez Ministerstwo Finansów, które posiadają szczególny status na gruncie Ordynacji podatkowej, ponieważ zastosowanie się przez podatnika w danym okresie rozliczeniowym do objaśnień podatkowych powoduje objęcie go ochroną przewidzianą w Ordynacji.
Całość objaśnień jest dostępna na stronach Ministerstwa Finansów.
4. Split payment – nowe sankcje
Nowe przepisy w zakresie Mechanizmu Podzielonej Płatności obowiązują już od 1 listopada 2019, kiedy stosowanie mechanizmu odwrotnego obciążenia dla towarów i usług z załącznika 15 do ustawy o VAT zastąpił obowiązkowy Mechanizm podzielonej płatności.
Podatki dochodowe
Od 1 stycznia 2020 nabywca, który przeleje poza mechanizmem split payment należność za fakturę na kwotę brutto przekraczającą 15 tys. zł, na której znajdzie się choć jedna pozycja z załącznika 15 do ustawy o VAT, a więc objęta obowiązkowym split paymentem, nie może zaliczyć wydatku do kosztów uzyskania przychodów.
Powyższa sankcja w podatku dochodowym nie wystąpi, kiedy pomimo takiego obowiązku sprzedawca zapomniał o oznaczeniu faktury adnotacją „Mechanizm podzielonej płatności”.
Podstawa prawna: art. 22p ust 1 pkt 3 ustawy o PIT i art. 15d ust 1 pkt 3 ustawy o CIT
Sankcje w VAT – sprzedawca
Przepisy ustawy o VAT nakładają na sprzedawcę obowiązek oznaczenia faktury adnotacją „Mechanizm podzielonej płatności” w przypadku, gdy jej wartość przekracza 15 tys. zł i na fakturze wystąpi choć jedna pozycja z załącznika nr 15 do ustawy o VAT. W przypadku gdy pomimo spełniania powyższych przesłanek sprzedawca nie zawrze adnotacji o MPP, grozi mu 30% sankcja VAT. Sankcja nie wystąpi, jeżeli nabywca zapłaci fakturę z zastosowaniem Mechanizmu podzielonej płatności
Podstawa prawna: art. 106e ust.12 i 13 ustawy o VAT
Sankcje w VAT – nabywca
Nabywcy muszą być bardzo czujni przy dokonywaniu płatności za faktury, ponieważ brak oznaczenia faktury adnotacją o MPP przez sprzedawcę nie wystarczy dla uniknięcia sankcji w VAT.
Należą do nich:
- 30% sankcja w VAT w przypadku gdy przelew został dokonany poza split payment, pomimo, iż faktura podlegała MPP, sankcja jednak nie wystąpi u nabywcy, jeżeli sprzedawca prawidłowo rozliczy VAT z danej faktury,
- może odpowiadać solidarnie ze sprzedawcą za rozliczenie VAT z takiej faktury.
Podstawa prawna: art. 108a ustawy o VAT
5. Ulga na złe długi w podatkach dochodowych
Od 1 stycznia 2020 r. podatnicy PIT i CIT będą mogli korzystać z tzw. ulgi na złe długi. Pozwala ona wierzycielowi na pomniejszanie podstawy opodatkowania o wartość wierzytelności (zaliczaną do przychodów należnych), jeżeli nie zostanie ona uregulowana lub zbyta w ciągu 90 dni od dnia upływu terminu jej płatności, który jest określony w umowie lub na fakturze (rachunku).
Nowe przepisy przewidują również konsekwencje dla dłużników, zobowiązując ich do zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów lub do doliczenia niezapłaconej kwoty do przychodu. W przypadku wierzyciela zastosowanie ulgi na złe długi jest dobrowolne, natomiast dłużnik jest zobowiązany do zwiększenia podstawy opodatkowania w przypadku niezapłacenia faktury w określonym terminie. Wierzyciel może korzystać z ulgi, jeżeli od daty wystawienia faktury dokumentującej wierzytelność lub zawarcia umowy nie upłynęły dwa lata. Ulga w podatkach dochodowych jest analogiczna do rozwiązań obowiązujących już w rozliczeniach VAT.
Podstawa prawna: Art. 26i ustawy o PIT, art. 18f ustawy o CIT
6. Nowy JPK VAT
W 2020 r. nastąpi stopniowa likwidacja składanych odrębnie deklaracji VAT, które zastąpi nowy plik JPK. Nie należy jednak liczyć, że nowy plik będzie stanowił wyłącznie uproszczenie. Jego wprowadzenie wiąże się także z nałożeniem dodatkowych obowiązków ewidencyjnych w sprawozdawczości VAT.
Jak temat JPK kształtował się do tej pory, dowiesz się z naszych artykułów.
Nowy JPK_VAT będzie obowiązywał począwszy od 1 kwietnia 2020 r. tylko dużych przedsiębiorców w rozumieniu ustawy Prawo przedsiębiorców. Natomiast od 1 lipca 2020 r. będzie już dotyczył wszystkich podatników.
Nowe obowiązki ewidencyjne będą natomiast związane z towarami wrażliwymi. Między innymi podlegającymi obowiązkowej podzielonej płatności, ale nie tylko. Dodatkowe oznaczania trzeba będzie podawać także w przypadku faktur dotyczących min. leków, paliwa, papierosów, pojazdów oraz części samochodowych i innych wyrobów akcyzowych, budynków, budowli i gruntów.
Nowe regulacje wprowadzają ponadto sankcje za niepoprawne wypełnienie ewidencji VAT. W przypadku stwierdzenia, że w przesłanym pliku JPK VAT znajdują się błędy, które uniemożliwiają zweryfikowanie prawidłowości transakcji, naczelnik urzędu skarbowego – po uprzednim wezwaniu podatnika – będzie mógł nałożyć na niego karę pieniężną w wysokości 500 zł za każdy błąd. Uniknięcie kary będzie jednak możliwe pod warunkiem przesłania w terminie 14 dni od otrzymania wezwania z urzędu skarbowego poprawionego pliku JPK.
Podstawa prawna: art. 109 ust 3b-3k ustawy o VAT, Rozporządzenia ministra finansów, inwestycji i rozwoju z 15 października 2019 r. w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji w zakresie VAT.
Powyższe regulacje będą obowiązywać od 1 kwietna 2020 r.
7. Kasy fiskalne online
Począwszy od 1 stycznia 2020 r. określone grupy przedsiębiorców zostały zobligowane do wymiany kas fiskalnych na tzw. kasy fiskalne online. Są to urządzenia, które na bieżąco przekazują fiskusowi informacje o sprzedaży. Dotyczy to przedsiębiorców, którzy świadczą następujące rodzaje usług:
- naprawy pojazdów silnikowych oraz motorowerów. W tym naprawy opon, ich zakładania, bieżnikowania i regenerowania, a także w zakresie wymiany opon lub kół dla pojazdów silnikowych oraz motorowerów,
- dokonują sprzedaży benzyny silnikowej, oleju napędowego, gazu przeznaczonego do napędu silników spalinowych.
Do wymiany urządzenia na wersję online do dnia 30 czerwca 2020 r. zostały zobowiązane podmioty w celu rejestrowania:
- świadczenia usług związanych z wyżywieniem wyłącznie świadczonych przez stacjonarne placówki gastronomiczne. Również sezonowe oraz usług w zakresie krótkotrwałego zakwaterowania,
- sprzedaży węgla, brykietu i podobnych paliw stałych wytwarzanych z węgla, węgla brunatnego, koksu i półkoksu przeznaczonych do celów opałowych.
Natomiast do dnia 31 grudnia 2020 r. takie wymiany powinni dokonać przedsiębiorcy w celu prawidłowego rejestrowania świadczenia usług:
- fryzjerskich,
- kosmetycznych i kosmetologicznych,
- budowlanych,
- w zakresie opieki medycznej świadczonej przez lekarzy i lekarzy dentystów,
- prawniczych,
- związanych z działalnością obiektów służących poprawie kondycji fizycznej – wyłącznie w zakresie wstępu.
Podstawa prawna: art. 145b ustawy o VAT
8. Nowe limity w CIT/PIT
Od 1 stycznia 2020 r. limit sprzedaży dla uzyskania statusu małego podatnika w podatku dochodowym został zwiększony. Wartość zmieniła się z 1, 2 mln euro do wartości 2 mln euro.
Co ważne, zmiana dotyczy tylko definicji małego podatnika dla celów CIT i PIT. Limity sprzedaży dla podatników VAT pozostały niezmienione.
Mali podatnicy korzystają z preferencji związanych z rozliczeniami podatkowymi, niedostępnych dla pozostałych przedsiębiorców, m.in.
- możliwość wyboru kwartalnego rozliczania,
- możliwość dokonywania jednorazowych odpisów amortyzacyjnych. Nawet jeśli środek trwały jest droższy niż 10 tys. zł, przy zachowaniu limitu 50 tys. euro łącznie odpisów amortyzacyjnych w skali roku podatkowego (PIT, CIT),
- stosowanie 9% stawki CIT (z określonymi wyłączeniami),
- najkorzystniejsze ulgi podatkowe związane z prowadzeniem działalności badawczo-rozwojowej.
Limity małych podatników VAT oraz PIT i CIT przedstawiają się następująco:
| Rok | Mały podatnik VAT | Mały podatnik CIT/PIT | ||
| 2019 | 1,2 mln EUR | 5 mln 135 tys. PLN | 1,2 mln euro | 5 mln 135 tys. PLN |
| 2020 | 1,2 mln EUR | 5 mln 245 tys. PLN | 2 mln EUR | 8 mln 747 tys. PLN |
Limit przelicza się po średnim kursie ogłaszanym przez NBP na pierwszy dzień roboczy października roku poprzedniego i zaokrągla do 1 tys. zł. Zatem do przeliczania limitu małego podatnika dla 2020 r. stosuje się kurs ogłoszony 1 października 2019 r. Wynosi on 4,3734 zł za euro.
Podstawa prawna: art. 5a pkt 20 ustawy PIT i art. 43 pkt 10 ustawy o CIT
art. 2 pkt 25 ustawy o VAT
9. Nowe raportowanie w cenach transferowych
Nowe regulacje odnośnie obowiązków cen transferowych obowiązują już od 01.01.2019. Jednak nie wszyscy mają świadomość, że w przypadku przekraczania progów zobowiązujących do przygotowania dokumentacji poza samą dokumentacją, w terminie do 30 września (lub 9 miesięcy od zakończenia roku podatkowego, w przypadku podmiotów z przesuniętym rokiem podatkowym w stosunku do roku kalendarzowego) poza oświadczeniem do urzędu (w formie elektronicznej) będzie należało wysłać w formie elektronicznej odpowiedni formularz TPR. Jest to deklaracja o cenach transferowych. Dotyczy podatku dochodowego od osób prawnych (TPR-C) i osób fizycznych (TPR-P). Zakres raportowania jest nieporównywalny ze stosowanymi dotychczas formularzami CIT-TP/PIT-TP. Rekomendowane jest jak najszybsze przeanalizowanie i odpowiednie przygotowanie do zakresu obowiązkowego raportowania jakie będzie należało złożyć do 30 września 2020 r.
