Nowelizacja Kodeksu pracy, ustawa o ochronie sygnalistów, zmiana przepisów dotyczących kilometrówki – to wybrane tematy, które podejmujemy w majowym wydaniu biuletynu HR Puls.
Nowelizacja Kodeksu pracy – nowy rejestr prac i pracowników je wykonujących
Sejm przyjął rządowy projekt zmian w Kodeksie pracy, dotyczący ochrony pracowników przed szkodliwymi substancjami reprotoksycznymi. Ma on na celu dostosowanie polskiego prawa do przepisów unijnych. Nowelizacja ta ma zapewnić pełne wdrożenie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/431 z dnia 9 marca 2022 r. zmieniającej dyrektywę 2004/37/WE w sprawie ochrony pracowników przed zagrożeniem dotyczącym narażenia na działanie czynników rakotwórczych lub mutagenów podczas pracy.
Nowelizacji ulegnie art. 222 Kodeksu pracy, co zapewni rozszerzenie ochrony pracowników przed zagrożeniem związanym z narażeniem na substancje reprotoksyczne w środowisku pracy. Chodzi m.in. o takie substancje jak: toluen, styren, etoksyetanol, nitrobenzen, tlenek węgla, bisfenol A, estry kwasu ftalowego, niektóre metale. Występują one przede wszystkim przy produkcji i stosowaniu pestycydów, produkcji i przetwórstwie tworzyw sztucznych, w przemyśle gumowym, farmaceutycznym, metalurgicznym, kosmetycznym. Mają również zastosowanie w budownictwie, w placówkach ochrony zdrowia, w zakładach fryzjerskich, kosmetycznych i warsztatach samochodowych.
Zmienione przepisy nałożą na pracodawcę – który zatrudnia pracownika w warunkach narażenia na działanie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym, mutagennym lub reprotoksycznym – obowiązek zastąpienia tych substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych mniej szkodliwymi dla zdrowia lub zastosowania innych dostępnych środków ograniczających stopień tego narażenia, przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki.
Ponadto pracodawca zobowiązany będzie do rejestrowania wszystkich rodzajów prac w warunkach narażenia na działanie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym, mutagennym lub reprotoksycznym, określonych w wykazie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym, mutagennym lub reprotoksycznym, a także do prowadzenia rejestru pracowników zatrudnionych przy tych pracach.
Zmiana ta upoważni Ministra Zdrowia do wydania przepisów wykonawczych (rozporządzenia) w sprawie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym, mutagennym lub reprotoksycznym w środowisku pracy.
Rozporządzenie to będzie określać:
- wykaz substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym, mutagennym lub reprotoksycznym i sposób ich rejestrowania;
- sposób prowadzenia rejestru prac, których wykonywanie powoduje konieczność narażenia na działanie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym, mutagennym lub reprotoksycznym;
- sposób prowadzenia rejestru pracowników zatrudnionych przy pracach, o których mowa wyżej;
- wzory dokumentów dotyczących poziomu narażenia pracowników na substancje chemiczne, ich mieszaniny, czynniki lub procesy technologiczne o działaniu rakotwórczym, mutagennym lub reprotoksycznym oraz sposób przechowywania i przekazywania tych dokumentów do podmiotów właściwych do rozpoznawania lub stwierdzania chorób zawodowych;
- szczegółowe warunki ochrony pracowników przed zagrożeniami spowodowanymi przez substancje chemiczne, ich mieszaniny, czynniki lub procesy technologiczne o działaniu rakotwórczym, mutagennym lub reprotoksycznym;
- warunki i sposób monitorowania stanu zdrowia pracowników zatrudnionych przy pracach w warunkach narażenia na działanie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym, mutagennym lub reprotoksycznym.
Zmienione przepisy wejdą w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, natomiast przepisy wykonawcze wydane na podstawie aktualnego upoważnienia ustawowego art. 222 § 3 Kodeksu pracy zachowają moc przez 30 dni od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy.
Ustawa o ochronie sygnalistów
23 maja Sejm uchwalił ustawę o ochronie sygnalistów. Dokument został przygotowany przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Zakłada on ochronę osób zgłaszających naruszenie prawa w kontekście związanym z pracą. Celem ustawy jest wdrożenie dyrektywy unijnej.
Dyrektywa (UE) 2019/1937 w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa UE określa zasady i procedury dotyczące ochrony „sygnalistów”, czyli osób, które zgłaszają informacje uzyskane w kontekście związanym z pracą na temat naruszeń prawa UE w kluczowych dziedzinach polityki. Naruszenia obejmują zarówno niezgodne z prawem działania lub zaniechania, jak i nadużycia prawa.
Zakresem ustawy będzie objęte zgłaszanie naruszeń prawa niezależnie od podstawy i formy świadczenia pracy lub pełnienia służby przez osoby tego dokonujące.
Środki ochrony będą miały zastosowanie również wobec innych osób, takich jak osoby pomagające w dokonaniu zgłoszenia, osoby trzecie powiązane ze zgłaszającym oraz podmioty powiązane ze zgłaszającym, w szczególności stanowiące własność lub zatrudniające zgłaszającego.
Ustawa definiuje również pojęcie działań odwetowych oraz konkretne środki ochrony. Zapewnia sygnalistom prawo dochodzenia odszkodowania, jeśli pracodawca zastosuje wobec nich działania odwetowe.
Zgłoszenie lub publiczne ujawnienie informacji o naruszeniu może niekiedy skutkować odpowiedzialnością osoby lub osób, których dotyczy zgłoszenie. Jednocześnie zgłoszenie lub ujawnienie informacji nieprawdziwych godzi w prawnie chronione dobra takich osób. Dlatego też w ustawie będą uwzględnione przepisy dotyczące ochrony praw osób, których dotyczy zgłoszenie lub publiczne ujawnienie nieprawdziwych informacji o naruszeniu.
W ustawie uregulowane zostaną trzy tryby możliwego postępowania (zgłoszenia lub ujawnienia) w charakterze reakcji na powziętą informację o naruszeniu, tj. skierowanie zgłoszenia do podmiotu prawnego, do organu publicznego oraz ujawnienie publiczne. Ustawa określi tryb zgłaszania, w tym podmioty, do których zgłoszenie może być kierowane, oraz zasady postępowania w związku z przyjęciem zgłoszenia wobec zgłaszających.
Dyrektywa przewiduje możliwość wykonywania zadań w zakresie zgłaszania lub ujawniania naruszeń prawa, w szczególności udzielania informacji i wsparcia sygnalistom oraz osobom, których dotyczy zgłoszenie, przez jeden, wyraźnie określony organ krajowy. Ustawa jako podmiot pełniący rolę takiego organu wskazuje Rzecznika Praw Obywatelskich.
Nowa ustawa nałoży na pracodawców obowiązek opracowania procedury zgłoszeń wewnętrznych określających zasady przyjmowania takich zgłoszeń. Ponadto zobowiąże ich do utworzenia kanałów ich przyjmowania.
Nowe przepisy mają wejść w życie po trzech miesiącach od ich ogłoszenia w Dzienniku Ustaw. Przepisy o zgłoszeniach zewnętrznych (do organu publicznego) zaczną obowiązywać po sześciu miesiącach od ich ogłoszenia.
Projekt nowelizacji ustawy o ograniczeniu handlu w niedziele i święta
Do I czytania na posiedzeniu Sejmu został skierowany poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o ograniczeniu handlu w niedziele i święta, jak również w niektóre inne dni oraz ustawy – Kodeks pracy. Znowelizowane przepisy zakładają zwiększenie liczby niedziel handlowych, w których handel w placówkach niebędących placówkami zwolnionymi z zakazu na podst. art. 6 ustawy jest dozwolony oraz rozszerzenie uprawnień pracowniczych z tytułu pracy w niedzielę.
Projekt przewiduje, że handel w placówkach handlowych będzie dozwolony w pierwszą i trzecią niedzielę w każdym miesiącu.
Natomiast mają pozostać niezmienione zasady handlu w święta, w dniu 24 grudnia i w sobotę bezpośrednio poprzedzającą pierwszy dzień Wielkiej Nocy.
Obecne regulacje umożliwiają prowadzenie handlu jedynie:
- w ostatnią niedzielę przypadającą w styczniu, kwietniu, czerwcu i sierpniu;
- kolejne dwie niedziele poprzedzające pierwszy dzień Bożego Narodzenia, z wyłączeniem niedzieli przypadającej na dzień 24 grudnia;
- niedzielę bezpośrednio poprzedzającą pierwszy dzień Wielkiej Nocy.
Ponadto mają zostać rozszerzone uprawnienia pracownicze z tytułu pracy w niedzielę. Zwiększeniu ma ulec wynagrodzenie pracownika za pracę w niedzielę. Po wejściu w życie opisywanych zmian będzie mu przysługiwało wynagrodzenie za ten dzień w podwójnej wysokości. Obowiązkiem pracodawcy będzie zapewnienie pracownikowi co najmniej dwóch wolnych niedziel w miesiącu kalendarzowym. Dodatkowo pracodawca będzie musiał zapewnić pracownikowi inny dzień wolny od pracy w okresie 6 dni poprzedzających lub następujących po tej niedzieli.
Znowelizowane przepisy mają wejść w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie miesiąca od dnia ogłoszenia tej ustawy w Dzienniku Ustaw.
Zmiana przepisów dotyczących kilometrówki
W wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów jest nowelizacja ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym. Zmianie mają ulec przepisy dotyczące zwrotu kosztów wykorzystywania prywatnego auta na rzecz pracodawcy.
Projektowana nowelizacja ustawy o transporcie drogowym umożliwi zwrot pracownikom kosztów używania do celów służbowych samochodów prywatnych z napędem elektrycznym lub hybrydowym, ale także napędzanych wodorem, czy zasilanych innymi alternatywnymi źródłami energii.
Projekt ustawy ma na celu zmianę brzmienia art. 34a ust. 2 ustawy o transporcie drogowym, który upoważnia ministra właściwego do spraw transportu, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw finansów publicznych, do określenia, w drodze rozporządzenia, warunków ustalania oraz sposobu dokonywania zwrotu kosztów używania do celów służbowych samochodów osobowych, motocykli i motorowerów niebędących własnością pracodawcy.
Wskaźnik waloryzacji świadczenia rehabilitacyjnego w III kwartale 2024 roku
Wskaźnik waloryzacji podstawy wymiaru zasiłku chorobowego przyjmowanej do obliczenia świadczenia rehabilitacyjnego w III kwartale 2024 roku wynosi 113,2%.
W związku z tym, że wskaźnik ten przekracza 100%, podstawa wymiaru zasiłku chorobowego przyjmowana do obliczenia świadczenia rehabilitacyjnego w III kwartale 2024 r. podlega waloryzacji.
Dla użytkowników Softlab HR by Asseco
Dla użytkowników Safo HR by Asseco
Podstawa prawna: Obwieszczenie Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 15 maja 2024 r. w sprawie wskaźnika waloryzacji podstawy wymiaru zasiłku chorobowego przyjętej do obliczenia świadczenia rehabilitacyjnego w III kwartale 2024 r. (M.P. z 20 maja 2024 roku poz. 376).
Nowa metryka programu Płatnik
W dniu 24 maja 2024 roku została wdrożona nowa metryka dla wersji 10.02.002 programu Płatnik.
Metryka jest automatycznie pobierana podczas aktualizacji programu.
Źródło: zus.pl
